نقش سبک زندگی فعال در بهبود کیفیت زندگی دکتر مهرزاد حمیدی- استادیار دانشگاه تهران
محسن حمیدی- دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت ورزشی
نهضت بهزیستیWellness movement برای بهره مندی فعال از اوقات فراغت و کنش آن در سلامت جسمی و روحی افراد تاکید می نماید و آن را به عنوان یکی از روشهای تضمینی بهبود کیفیت زندگی می داند. آرمان این نهضت تبلور جامعه ای فعال ، سالم و بانشاط است . تحقیقات نشان داده است افرادی که بر فعال سازی شیوه زندگی خود کنترل ندارند با بیماریهای رنج آور و از کارافتادگی و مرگ زودرس مواجه هستند.
در واقع شیوه زندگی به مجموعه ای از خصوصیات ، الگوهای عادتی و ویژگی های رفتاری هر انسانی اطلاق می شود که اکتسابی بوده و تحت تاثیر زمینه های خانوادگی و وضعیت اقتصادی و اجتماعی او قرار می گیرد.
براساس گزارش سازمان ملل متحد ترویج سبک زندگی غیرفعال و کم تحرکی در بین جوامع در حال گسترش است به نحوی که بیشتر از 60 درصد بزرگسالان با کم تحرکی مواجه هستند و سالانه9/1 میلیون نفر در جهان بر اثر بی تحرکی جان خود را از دست می دهند. 60 درصد علل مرگ و میر در جهان در سال2000 به طور مستقیم و غیر مستقیم با بی تحرکی و یا کم تحرکی در ارتباط بوده و پیش بینی می شود که این رقم در سال 2020 به 73 درصد افزایش یابد.
قطعنامه جهانی سازمان ملل متحد دولتمردان کشورهای عضو را بر اهمیت نقش اوقات فراغت در ایجاد زندگی فعال واقف ساخته و با ارائه برنامه عمل جهانی برای جوانان بر فعالیت های مختلف اوقات فراغت تاکید نموده که در صدر آنها توجه دولتمردان بر بازی و ورزش معطوف است.
براساس مندرجات سایت رسمی مرکز ملی بهداشت و پیشگیری از بیماریهای کشور آمریکا، روند مشارکت در فعالیت های ورزشی در این کشور از سال 1990 تا سال2001 دائما روند نزولی داشته است. براساس گزارش این مرکز 7/27 درصداز مردان و 21 درصد از زنان در اوقات فراغت خویش هیچگونه فعالیت بدنی ندارند. میزان اضافه وزن در طول 20 سال گذشته در این جامعه 2 برابر شده است.
آمارهای رسمی وزارت بهداشت در کشور ما نشان می دهد که 27 درصد علل مرگ و میر در کشور ما مربوط به بیماریهای قلبی است که مطابق سایر تحقیقات انجام شده عمده این بیماریها دراثر کم تحرکی حادث می شود. همین آمار نشان می دهد که 8/20 درصد از افراد جامعه ایرانی از اضطراب رنج می برند.21 درصد جامعه از افسردگی رنج می برند براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی 7/9 درصد از مردان و 6/10 درصد از زنان ایرانی دچار پرفشارخونی هستند. مطالعات نشان می دهد که 84 درصد اوقات فراغت مردم به تماشای تلویزیون می گذرد.
جامعه جهانی برای برون رفت از این چالش نگران کننده راهکارها و شیوه نامه های مختلفی را به کار گرفته اند که یکی از آنان طراحی یک ابزار سنجش برای تعیین وضعیت فعالیت جسمانی مردم جهان به ویژه بررسی وضعیت فعالیت جسمانی ملتهای مختلف است . این ابزار اندازه گیری IPAQ می شود.
این پرسشنامه به زبانهای مختلف جهان ترجمه گردیده و در سایت IPAQ درج شده است. پرسشنامه دونوع بلند و کوتاه است و برای افراد 15 تا 69 سال قابلیت اجرا دارد . در حال حاضر بیش از 50 کشور جهان آن را بکار بسته اند. هدف از آن کسب اطلاعات قابل مقایسه بین المللی در زمینه فعالیت جسمانی است.
پیشنهاد می شود برای مشارکت فراگیر مردم در فعالیت های جهانی و برنامه های ورزشهای تفریحی و همگانی به این امر به مثابه یک مسئله حکومتی نگریسته شود و با یک تحول و دگرگونی در اهداف ، برنامه ها ، ساختارها و منابع و دستورالعمل ها، هم شان ملت ایران باید گام های بلندی در جهت سلامت جسمی و روحی آحاد جامعه برداشت و از IPAQ برای مقایسه فعالیت جسمانی ایرانیان و سایر ملل جهان استفاده شود. اجرای دو سالانه این تحقیق ملی نه تنها داده های لازم را برای مقایسه، با سایر جوامع فراهم می کند بلکه امکان مقایسه فعالیت جسمانی ملت ما در سالهای مختلف نیز فراهم می آید.
