هدف از این تحقیق بررسی میزان تغییرات شاخصهای آمادگی جسمانی و انگیزش تحصیلی دانش آموزان پسر دبیرستانی پس از 8 هفته تمرین ایروبیک می باشد. نمونه های انتخاب شده 2 روز در هفته و به مدت8 هفته در کلاس های آموزشی تکنیکهای پایه ایروبیک شرکت نمودند.تمرینات انتخاب شده جهت نمونه ها در این تحقیق گرم کردن ؛تمرینات کششی و نرمش ،آموزش تکنیکهای پایه و حرکات گروهی و سرد کردن بود. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش از یک پرسشنامه محقق ساخته جهت جمعآوری اطلاعات جمعیت شناختی مانند سن، سابقه ورزشی استفاده گردید،همچنین دانش آموزان پرسشنامه های انگیزش شرکت (گیل و همکاران)و همچنین پرسشنامه محقق ساخته انگیزش ورزشی راتکمیل نمودند. بررسی روایی و اعتبار پرسشنامه در مطالعه ای مقدماتی موردارزیابی قرار گرفته شده ومیزان آلفا کرونباخ 8451 /.=@ بدست آمد..پس از 8 هفته شاخصهای زیر بررسی گردید.
آزمون رفت و برگشت(9*4)،آزمون دو استقامت،پرش طول جفت،پرتاب توپ مدیسن بال و بارفیکس اصلاح شده نتایج به دست آمده نشان دهنده آن است که تمرینات ایروبیک تاثیر معنی داری بر روی شاخصهای آمادگی جسمانی و همچنین انگیزش تحصیلی دانش آموزان در این گروه سنی دارد.روشهای آماری بررسی شده در این آزمون عبارتند از آمار توصیفی واستنباطی که به ترتیب با هدف محاسبه میانگین و رسم نمودارها و تفاوت بین اجزای آمادگی جسمانی هفته های تمرین است.
واژه های کلیدی
تمرینات ایروبیک،شاخصهای آمادگی جسمانی،انگیزش تحصیلی
مقدمه
امروزه عملکرد دانش آموزان در زمینه ورزش و فعالیت های جسمانی مقوله ای مهم و مورد توجه دست اندر کاران تعلیم و تربیت می باشد . بهبود ورزش در مدارس، به خصوص در مقطع دبیرستان نه تنها موجب سلامت روح وروان و جسم فراگیران می شود بلکه در بهبود عملکرد تحصیلی فراگیران در سایر زمینه ها را نیز به همراه دارد (1).در جوامع امروز اگرچه در زمینه های مختلف پیشرفتهایی را شاهد بوده ایم اما با توجه به زندگی شهری و عدم فضای کافی برای تحرک باعث خمودگی کودکان و نوجوانان برو ز آسیب های جسمی بسیار و تبدیل نسل های آینده به انسانهایی بی تحرک و غیر مقاوم خواهد بود (7).جی جی و همکارانان به این نتیجه رسیدند که زندگی کم تحرک مشکلات بسیاری را برای سلامت افراد ایجاد می کند(3)هرچند شیوع این عدم تحرک در کشور های اروپایی نسبت به ایران بیشتر است(4) اما در ایران نیز این مو ضوع روز به روزدر حال افزایش است.در ایران جهت رفع این مشکل مسابقات ورزش آموزش گاهها که نقش موثری در سلامت و قهرمان پروری را دارد در سال 1342 شکل گرفت و تاکنون هر ساله برگزار می گردد.(2)هرچند این موضوع با فزونی میل به ورود به دانشگاه و عدم میل به تحرک درنزد دانش آموزان باعث توجه کمتر ی به ورزش مدارس گردیده است و دانش آموزان دبیرستانی حتی دراوقات فراغت خود مشغول تکمیل وظایف تحصیلی و آموزشی خود می باشند.(6)هم اکنون د رکنا رآماده سازی جسمانی و مهارتی ورزش به عامل های روانی آنان برای نتیجه گیری مطلوب توجه خاصی می شود به همین منظور انگیزش یکی از مباحث مهم تلقی می شود(5)چنان که انسانها با داشتن انگیزه های مناسب برای رسیدن و پیشرفت، سعی و کوشش می کنند. (8)لیند و کر در خصوص دانش آموزان هنگ کنگی نشان دادند که فعالیت های بدنی ورزشی تحت تاثیر عوامل انگیزشی می باشد (9)و همچنین آمادگی جسمانی تاثیر شگرفی بر بهبود عملکرد تحصیلی دارد.
روش شناسی
تحقیق فوق از نوع پژوهش های نیمه تجربی می باشد. تمرینات انتخاب شده جهت نمونه ها در این تحقیق گرم کردن ؛تمرینات کششی و نرمش ،آموزش تکنیکهای پایه و حرکات گروهی و سرد کردن بود. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش از یک پرسشنامه محقق ساخته جهت جمعآوری اطلاعات جمعیت شناختی مانند سن، سابقه ورزشی استفاده گردید،همچنین دانش آموزان پرسشنامه های انگیزش شرکت (گیل و همکاران)و همچنین پرسشنامه محقق ساخته انگیزش ورزشی راتکمیل نمودند. بررسی روایی و اعتبار پرسشنامه در مطالعه ای مقدماتی موردارزیابی قرار گرفته شده ومیزان آلفا کرونباخ 8451 /.=@ بدست آمد پرسشنامه ها در دو نوبت در جلسات اول و شانزدهم توسط دانش آموزان تکمیل گردید.پس از 8 هفته شاخصهای زیر بررسی گردید. آزمون رفت و برگشت(9*4)،آزمون دو استقامت،پرش طول جفت،پرتاب توپ مدیسن بال و بارفیکس اصلاح شده نتایج به دست آمده نشان دهنده آن است که تمرینات ایروبیک تاثیر معنی داری بر روی شاخصهای آمادگی جسمانی و همچنین انگیزش تحصیلی دانش آموزان در این گروه سنی دارد.روشهای آماری بررسی شده در این آزمون عبارتند از آمار توصیفی واستنباطی که به ترتیب با هدف محاسبه میانگین و رسم نمودارها و تفاوت بین اجزای آمادگی جسمانی هفته های تمرین است.
یافته ها
یافته های تحقیق تاثیر معنا داری در بهبود شاخص های آمادگی جسمانی دانش آموزان نشان داد، به ترتیب شاخص های زیر بیشترین بهبود رانشان دادند،پرش طول جفت،بارفیکس اصلاح شده،پرتاپ توپ مدیسن بال،دو استقامت، آزمون رفت و برگشت(9*4).همچنین تحقیق فوق بیانگر این بود که تمرین های ایروبیک تاثیر معنی داری بر انگیزش تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی نداشتند و بهبود شاخص های آمادگی جسمانی تاثیری بر بهبود انگیزش تحصیلی ندارد هرچند تاثیر اندکی بر بهبود عملکرد تحصیلی دارد.
انعطاف پذیری :
انعطاف پذیری یکی از مهمترین عناصر آمادگی جسمانی
مرتبط با سلامت است. انعطافپذیری به عنوان حداکثر
دامنة حرکت یک مفصل تعریف میشود. ضعف انعطاف
پذیری عضلات موجب ناهماهنگی در حرکت شده
همچنین موارد آسیب دیدگی عضلانی به خصوص در
حرکات ورزشی را افزایش میدهد. با استفاده از
برنامههای کششی قبل و بعد از تمرین درد عضلانی و
گرفتگی و سفتی بدن پس از فعالیتهای شدید بدنی،
بهبود می یابد.
همچنین انعطافپذیری مناسب عضلات از بروز
ناهنجاریهای مفصلی جلوگیری میکند به عنوان مثال
عدم انعطافمناسب عضلات پشت ران و کوتاه شدن آنها
سبب چرخش لگن (تیلت لگن) شده که این عارضه تغییر
انحنای ستون فقرات ناحیه کمر را ایجاد میکندکه در
نتیجه سبب بروز کمر درد میشود.
بطور کلی عوارض عدم انعطاف پذیری شامل :
1. افزایش احتمال آسیب دیدگی عضلات ( کشیدگی
ویا پارگی ) در فعالیتهای ورزشی
2. بروز ناهنجاری های مفصلی
3. کاهش اجرای صحیح و زیبای مهارتهای ورزشی
1. قبل از حرکات کششی بدن باید گرم شده باشد.
2. حرکات کششی از سر شروع و به پاها ختم
میشود و یا از مرکز بدن شروع به سمت سر و پاها
ختم میشود.
3. اگر میخواهید حرکات کششی دو نفر (در انجام
حرکات کششی یک یار کمکی به فرد در انجام حرکات
کمک میکند) را انجام دهید قبل از آن حرکات کششی
یک نفره را انجام داده باشید.
4. هنگام انجام حرکات کششی نفس را در سینه
حبس نکنید زیرا سبب بالا رفتن فشار خون شما
میشود.
5. در هنگام گرم کردن و سرد کردن میتوان از
حرکات کششی استفاده کرد.
6. هر عضله را 5 بار و برای مدت 6 تا 30 ثانیه و 3
جلسه در هفته تحت کشش قرار دهید.
7. اگر تمرین کشش بر روی گروه عضلانی در یک
سمت بدن انجام گرفت دقیقاً باید این تمرین را برای
گروههای عضلانی سمت مخالف نیز انجام داد.
1ـ کشش فعال : کشش عضله بدون استفاده از نیروی
خارجی یا یار کمکی، برای مثال هنگامی که شما در
حالت نشسته سعی در رساندن انگشتان دست به
انگشتان پا دارید.
2ـ کشش غیر فعال: زمانی که عضله شما در حالت
استراحت است و یک نیروی خارجی از بیرون به صورت
دستی ویا ماشینی برشما وارد میشودو شما هیچ
دخالتی در انجامحرکات کششی ندارید.
3ـ کشش ایستا: شامل کشش عضله و نگهداری آن در
یک وضعیت ساکن است. کشش ایستا یکی از سالمترین
و متداولترین روشهای کشش محسوب میشود.
4ـ کشش پویا : این روش بر خلاف کشش ایستا
میباشد و در انجام حرکات کششی از حرکت که معمولاً
حرکات خاص آن ورزش مورد نظر است استفاده میشود.
5ـ کشش تسهیل عصبی ـ عضلانی گیرندههای
عمقی (PNF ) : این روش ترکیبی از انقباضها و
استراحتها بر روی عضلات موافق و مخالف حرکت
است. این کار سبب بروز پاسخهای عصبی میشود که
از انقباض عضلة در حال کشش جلوگیری میکند. انجام
تمرینات کششی به روش PNF عموماً نیازمند فرد دیگری
به نام همراه تمرینی است و به روش غیر فعال انجام
میشود. اثر روش PNF در افزایش دامنه حرکتی و طول
عضله نسبت به سایر روشها چشمگیرتر است.
PNF به سه روش انجام میشود:
1. تکنیک انقباض عضله موافق 2. تکنیک انقباض
عضله مخالف 3. ترکیبی از دو حالت قبل
1. تکنیک انقباض عضله موافق
در اجرای این روش یار کمکی عضله مورد نظر شما را
تحت کشش قرار میدهد و در همین زمان شما به مدت
3 تا 4 ثانیه عضله تحت کشش را منقبض میکنید. با
فرمان استراحت ازسوی یار کمکی، انقباض را رها کرده و
یار کمکی به مدت 10 ثانیه دیگر عضله را تحت کشش
نگه میدارد. این عمل را بدون اینکه عضله به حالت اولیه
برگردد 2 تا 4 بار تکرار کنید.
2. تکنیک انقباض عضله مخالف
در اجرای این روش یار کمکی عضله مورد نظر شما را
تحت کشش قرار میدهد و در همین زمان شما به مدت
4 تا 6 ثانیه عضله مخالف را منقبض میکنید با فرمان
استراحت از سوی یار کمکی انقباض عضله مخالف را رها
کرده و یار کمکی به مدت 10 ثانیه دیگر عضله را تحت
کشش نگه میدارد این عمل را بدون اینکه عضله به
حالت اولیه برگردد 2 تا 4 بار تکرار کنید.
3. تکنیک ترکیبی از دو حالت قبل
در اجرای این روش یار کمکی عضله مورد نظر شما را
تحت کشش قرار میدهد. در همین زمان شما به مدت 3
تا 4 ثانیه عضله تحت کشش را منقبض میکنید. سپس
به مدت 4 تا 6 ثانیه دیگر عضله مخالف تحت کشش را
منقبض نموده و با فرمان استراحت از سوی یار کمکی
انقباض را قطع نموده و یار کمکی به مدت 10 ثانیه دیگر
عضله را تحت کشش نگه میدارد. بدون اینکه عضله به
حالت اولیه باز گردد این اعمال را 2 تا 4 بار تکرار کنید.
در پستهای بعدی در مورد ارزیابی هریک از این روشها به
همراه مثال تصویری و مزایا و معایب آنها بحث خواهد شد.
میزان درجه حرارت آب دوش به صورت درجات سرد، ملایم، گرم و داغ تقسیم بندی می شود. چنانچه بازیکنان بعد از مسابقه از دوش آب گرم (?/??تا ?/?? درجه سانتیگراد) ولرم ( ?/??تا ?/??درجه سانتیگراد) و داغ (بیشتر از ?/??درجه سانتیگراد) استفاده کنند، علاوه بر تمیز شدن بدن، باعث ایجاد آرامش هم می شود. برخی از ورزشکاران ترجیح می دهند که از دوش سرد استفاده کنند، این عمل نیز باعث تقویت و نیز نیرو بخشیدن به بدن می شود. برخی از افراد هم ازدو نوع دوش گرم و سرد به طور متناوب استفاده می کنند.
نکات مورد توجه در هنگام دوش گرفتن
چون اکثر بازیکنان و ورزشکاران در حال حاضر تنها وسیله ای که برای رفع خستگی در دسترس دارند، همین دوش آب گرم می باشد، لازم است به نحو صحیح از آن استفاده کنند، پس جا دارد چند نکته را تذکر دهیم:
1- ورزشکارانی که پس از یک تمرین یا مسابقه سنگین فرصت انجام تمرینات و حرکات سبک را پیدا نکرده اند، می توانند برخی از حرکات و نرمش ها را زیر دوش انجام دهند. همان طور که می دانیم، هدف عمده از دوش آب گرم، رفع خستگی و دفع مواد زاید مثل اسید لاکتیک از بدن است. حال اگر ورزشکار زیر دوش آب گرم حرکات سبک و تمرینات ملایم را انجام دهد، میزان رفع خستگی بیشتر و مواد زاید سریع تر دفع می شود.
2- چنانچه فشار آب زیاد و فاصله دوش با بدن ورزشکار هم زیاد باشد، تاثیرات درمانی آب افزایش می یابد. اعتقاد بر این است که هرچه فاصله دوش با بدن ورزشکار زیاد و فشار آب هم قوی تر باشد، بر اثربرخورد مرتب و مداوم ذرات آب با پوست ورزشکار، حالتی مانند ماساژ برای فرد احساس لذت و شادابی پدید خواهد آمد.
3- استفاده از دوش آب سرد برای ورزشکارانی که سابقه استفاده از دوش سرد ندارند، توصیه نمی شود زیرا امکان سرما خوردگی زیاد است. این افراد می توانند به تدریج از آب سرد استفاده کنند تا بافت های بدن با آب سرد تطابق یابند.
4- همچنین ورزشکاران باید کلیه نکاتی را که در رابطه با موارد استفاده، عدم استفاده و احتیاط در زمینه هیدروتراپی گفته شد، رعایت کنند، ازجمله این که مدت زیادی زیر دوش آب گرم قرار نگیرند، از آب بسیار داغ مدت زیادی استفاده نکنند و پس از دوش گرفتن فورا در معرض هوای سرد قرار نگیرند.
5- باید در هنگام خشک کردن بدن، از کشیدن محکم حوله روی پوست بدن خودداری کرد زیرا همانطور که می دانیم، سطح پوست بدن محل انتشار گیرنده ها و پایانه های مختلف عصبی است. بر اثر کشیدن محکم حوله به پوست، معمولا گیرنده های عصبی تحریک می شوند و این تحریکات به سیستم عصبی منتقل می شود. در نتیجه، تاثیرات مثبت دوش یا از بین می رود یا کاهش می یابد.
6 -بهتر است متعاقب دوش گرفتن یا استفاده از روش های دیگر آب درمانی، ورزشکار به مدت کافی استراحت کند و یا بخوابد. این کار باعث افزایش تاثیرات دوش و آب درمانی می شود.